Theo khảo sát của WHO năm 2019, tình trạng sâu răng ở trẻ em Việt Nam đang là vấn đề đáng lo ngại: khoảng 46,5% trẻ từ 1-9 tuổi mắc sâu răng sữa, trong khi 28% trẻ trên 5 tuổi đã bị sâu răng vĩnh viễn. Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến con số đáng báo động này? Hãy cùng Nha khoa Việt Hàn điểm qua những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ dễ bị sâu răng để ba mẹ có thể chăm sóc răng miệng cho con tốt hơn.
Nội dung
1. Những nguyên nhân chính gây ra sâu răng ở trẻ
Nguyên nhân gây ra sâu răng ở trẻ có rất nhiều lí do, dưới đây là những nguyên chính thường gặp:
1.1. Vệ sinh răng miệng chưa đúng cách
Nếu trẻ không đánh răng sau khi ăn hoặc vệ sinh răng chưa đúng kỹ thuật, mảng bám thức ăn sẽ tích tụ, tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi. Vi khuẩn này tiết ra axit, liên tục tấn công men răng và hình thành các lỗ sâu.
Nếu tình trạng này kéo dài, mảng bám sẽ cứng lại thành cao răng, khó loại bỏ hơn và cần phải nhờ nha sĩ can thiệp.
1.2. Chải răng sai cách
Dù trẻ đánh răng mỗi ngày, nhưng nếu thực hiện không đúng kỹ thuật thì răng vẫn dễ bị sâu. Một số sai lầm thường gặp gồm:
- Chải quá mạnh hoặc dùng bàn chải cứng: làm mòn men răng và gây ê buốt.
- Chải quá nhanh hoặc bỏ sót các kẽ răng, mặt trong răng: thức ăn và mảng bám không được loại bỏ triệt để.
- Không dùng chỉ nha khoa: các kẽ răng nhỏ dễ tích tụ vi khuẩn, chỉ nha khoa là công cụ hiệu quả để làm sạch những vị trí này.
1.3. Chế độ ăn nhiều đường và đồ ăn vặt
Vi khuẩn trong miệng sử dụng đường từ thức ăn để tạo axit, tấn công men răng và gây sâu. Các loại đồ ngọt, bánh kẹo, nước ngọt có ga hay thực phẩm dính dễ bám vào răng là những “thủ phạm” chính. Ngoài ra, thực phẩm có tính axit như cam, chanh, soda… cũng góp phần làm mòn men răng, tăng nguy cơ sâu răng nếu ăn uống không đúng cách.
1.4. Vi khuẩn gây sâu răng ở trẻ
Trong miệng, Streptococcus mutans là vi khuẩn chính gây sâu răng. Chúng bám vào răng, kết hợp với thức ăn tạo thành mảng bám. Nếu không được làm sạch, các lỗ sâu hình thành ngày càng sâu, làm răng bị tổn thương nghiêm trọng.
1.5. Yếu tố di truyền
Không phải lúc nào sâu răng cũng do chăm sóc răng miệng kém. Ở một số trẻ, yếu tố di truyền có thể khiến răng dễ bị tổn thương hơn dù vệ sinh răng khá tốt. Cụ thể:
- Men răng yếu hoặc mỏng bẩm sinh: men răng là lớp bảo vệ tự nhiên của răng. Nếu trẻ thừa hưởng men răng kém chất lượng hoặc cấu trúc bất thường, răng sẽ dễ bị axit trong thức ăn tấn công và hình thành sâu nhanh hơn.
- Nước bọt tiết ít hoặc kém hiệu quả: nước bọt có vai trò quan trọng trong việc rửa trôi mảng bám, trung hòa axit và hỗ trợ tái khoáng men răng. Nếu trẻ có cơ địa tiết nước bọt ít hoặc chất lượng nước bọt không tốt, nguy cơ sâu răng sẽ cao hơn.
- Hệ miễn dịch yếu: khả năng đề kháng của khoang miệng kém khiến cơ thể khó kiểm soát vi khuẩn gây sâu răng, đặc biệt khi vi khuẩn phát triển ở các kẽ răng hoặc vùng khó làm sạch.
Trong trường hợp này, trẻ cần được chăm sóc răng kỹ hơn và khám nha khoa định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề răng miệng.
1.6. Sử dụng bình sữa không đúng cách
Sữa (mẹ hoặc công thức) chứa đường. Khi trẻ bú bình, đặc biệt là khi đi ngủ, sữa đọng lại trên răng, tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển. Bú bình quá thường xuyên, đặc biệt vào ban đêm, là nguyên nhân chính gây ra sâu răng do bú bình.
1.7. Răng mọc lệch lạc hoặc sức đề kháng kém
Răng lệch, chen chúc tạo ra các khe hẹp khó làm sạch, khiến thức ăn và mảng bám dễ mắc lại, vi khuẩn phát triển và gây sâu răng.
Sức đề kháng kém cũng khiến cơ thể khó chống lại vi khuẩn, làm chậm quá trình lành vết thương và tăng nguy cơ viêm nhiễm trong khoang miệng.
2. Dấu hiệu nhận biết sớm sâu răng ở trẻ
Ba mẹ nên quan sát và để ý những thay đổi ở răng miệng của trẻ. Một số dấu hiệu cảnh báo sâu răng sớm gồm:
- Trẻ kêu ê buốt hoặc đau khi ăn đồ ngọt, nóng hoặc lạnh: Đây là phản ứng do men răng bị tổn thương, lộ ngà răng hoặc vi khuẩn đã bắt đầu xâm nhập. Ban đầu trẻ chỉ khó chịu nhẹ, nhưng nếu không điều trị kịp thời, cảm giác đau sẽ tăng lên.
- Xuất hiện các đốm trắng, vàng hoặc nâu trên bề mặt răng: Đốm trắng là giai đoạn đầu của sâu răng – khi men răng mất khoáng nhưng chưa bị phá hủy. Nếu tiến triển, các đốm sẽ chuyển sang vàng hoặc nâu kèm theo bề mặt răng thô ráp, lỗ sâu nhỏ có thể nhìn thấy được.
- Hơi thở có mùi hôi kéo dài dù trẻ vẫn vệ sinh răng miệng: Điều này xảy ra khi vi khuẩn tích tụ trong lỗ sâu hoặc kẽ răng, tạo ra mùi khó chịu. Đây là dấu hiệu quan trọng vì nhiều trẻ chưa biết mô tả cảm giác đau.
Khi phát hiện sớm, việc điều trị sẽ đơn giản, ít đau và không cần can thiệp xâm lấn. Ngược lại, nếu để sâu tiến triển, trẻ có thể bị đau nhiều, nhiễm trùng và thậm chí phải điều trị tủy hoặc nhổ răng sữa sớm.
3. Những yếu tố làm tăng nguy cơ sâu răng
Một số trẻ có nguy cơ sâu răng cao hơn do những yếu tố liên quan đến cấu trúc răng và cơ chế bảo vệ tự nhiên của miệng, bao gồm:
- Men răng yếu hoặc thiếu khoáng chất: Men răng là lớp bảo vệ quan trọng nhất. Nếu men răng mỏng, mềm hoặc thiếu khoáng, axit từ thức ăn và vi khuẩn sẽ dễ dàng tấn công và phá hủy cấu trúc răng.
- Hình thể răng có nhiều rãnh sâu hoặc bề mặt không phẳng: Những rãnh nhỏ trên răng, đặc biệt ở răng hàm, dễ giữ lại thức ăn và mảng bám. Nếu không vệ sinh kỹ, vi khuẩn sẽ sinh sôi và gây sâu răng nhanh hơn.
- Vị trí răng khó vệ sinh, nhất là các răng hàm trong cùng: Đây là những răng trẻ thường bỏ sót khi đánh răng hoặc không đủ kỹ năng để làm sạch đúng cách. Tình trạng này kéo dài sẽ tạo môi trường thuận lợi cho sâu răng phát triển.
- Chất lượng nước bọt kém: Nước bọt có nhiệm vụ trung hòa axit, rửa trôi mảng bám và hỗ trợ tái khoáng men răng. Nếu nước bọt tiết ít hoặc không hiệu quả, khả năng tự bảo vệ của răng sẽ giảm đáng kể.
Khi trẻ có một hoặc nhiều yếu tố trên, ba mẹ cần chú ý hơn trong việc chăm sóc răng miệng, điều chỉnh chế độ ăn, và đưa trẻ khám nha khoa định kỳ để ngăn sâu răng tiến triển
Xem thêm: 10 Sai lầm khi chăm sóc răng cho trẻ mà ba mẹ hay mắc phải
4. Cách điều trị hiệu quả
Việc điều trị sâu răng ở trẻ cần kết hợp giữa can thiệp tại nha khoa và chăm sóc tại nhà để đạt hiệu quả tối ưu.
4.1. Tại nha khoa
Tại nha khoa, bác sĩ sẽ trám răng (hàn răng) nếu sâu còn nhẹ nhằm phục hồi phần răng bị tổn thương và ngăn sâu lan rộng. Với trường hợp sâu nặng đã xâm nhập vào tủy và gây đau, trẻ có thể cần điều trị tủy hoặc nhổ răng để tránh nhiễm trùng. Ngoài ra, việc bổ sung fluoride định kỳ cũng rất quan trọng vì giúp tái khoáng men răng, tăng độ cứng chắc và giảm nguy cơ sâu mới.
4.2. Tại nhà
Tại nhà, ba mẹ nên hướng dẫn trẻ đánh răng đúng cách tối thiểu 2 lần mỗi ngày và dùng chỉ nha khoa để làm sạch kẽ răng. Chế độ ăn cũng cần được kiểm soát, hạn chế bánh kẹo, nước ngọt, snack hoặc các thực phẩm giàu tinh bột để giảm môi trường cho vi khuẩn phát triển. Đừng quên duy trì lịch khám răng định kỳ 6 tháng/lần để theo dõi, phòng ngừa và xử lý kịp thời các vấn đề răng miệng.
Điều trị đúng thời điểm không chỉ giúp trẻ giảm đau mà còn giúp giữ răng sữa là yếu tố quan trọng cho ăn nhai, phát âm và định hướng răng vĩnh viễn sau này.
5. Tips phòng ngừa sâu răng
Để bảo vệ răng miệng cho trẻ hiệu quả, ba mẹ có thể áp dụng những thói quen đơn giản nhưng rất quan trọng sau:
- Tạo thói quen vệ sinh răng từ sớm: Hướng dẫn trẻ đánh răng đúng cách, dùng kem có fluoride phù hợp độ tuổi và kết hợp chỉ nha khoa để làm sạch kẽ răng.
- Kiểm soát chế độ ăn uống: Hạn chế bánh kẹo, nước ngọt, snack và thực phẩm chứa nhiều đường. Ưu tiên thực phẩm giàu canxi, vitamin và rau xanh, đồng thời khuyến khích trẻ uống nước lọc thay vì đồ ngọt.
- Khám nha khoa định kỳ 6 tháng/lần: Việc kiểm tra giúp phát hiện sớm nguy cơ sâu răng, theo dõi tình trạng răng miệng và can thiệp kịp thời trước khi bệnh tiến triển nặng.
Phòng ngừa luôn dễ dàng và ít tốn kém hơn điều trị, và quan trọng nhất giúp trẻ duy trì nụ cười khỏe mạnh và tự tin mỗi ngày.
Xem thêm: Cách chăm sóc răng cho trẻ để phòng ngừa sâu răng
6. Nha khoa Việt Hàn – Địa điểm uy tín và tin cậy cho chỉnh nha
Ngày càng có nhiều phòng khám nha khoa xuất hiện, khiến việc tìm một địa chỉ uy tín, chuyên sâu và thực sự phù hợp trở nên khó khăn hơn. Hiểu được điều đó, Nha khoa Việt Hàn luôn đặt chất lượng điều trị và sự hài lòng của khách hàng lên hàng đầu, từ đó trở thành điểm đến quen thuộc của nhiều người tại Nha Trang và khu vực lân cận. Việt Hàn mang đến dịch vụ chỉnh nha chuẩn y khoa với quy trình rõ ràng, hiệu quả và an toàn.
6.1. Đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm
Tại Nha khoa Việt Hàn, khách hàng được trực tiếp thăm khám và điều trị bởi các bác sĩ đã qua đào tạo chuyên sâu tại các trường đại học Y Dược danh tiếng như Đại học Y dược TPHCM/ Huế/ Hà Nội… Với tay nghề vững vàng và thâm niên nhiều năm trong lĩnh vực chỉnh nha, các bác sĩ không chỉ đảm bảo kết quả thẩm mỹ tối ưu mà còn chú trọng tới độ an toàn và tính ổn định lâu dài của khớp cắn.
6.2. Với 9 năm kinh nghiệm – Hàng trăm nụ cười đã được kiến tạo
Trong gần một thập kỷ hoạt động, Việt Hàn đã đồng hành cùng hàng trăm khách hàng ở nhiều độ tuổi khác nhau. Từ những sai lệch khớp cắn nhẹ cho đến trường hợp phức tạp, mỗi ca điều trị thành công đều là minh chứng cho sự tận tâm và tiêu chuẩn chuyên môn cao của Nha khoa Việt Hàn.
6.3. Ứng dụng công nghệ và phương pháp chỉnh nha hiện đại
Nha khoa Việt mang đến nhiều lựa chọn chỉnh nha phù hợp từng nhu cầu như mắc cài kim loại, mắc cài sứ hay khay trong suốt Invisalign. Công nghệ hiện đại kết hợp hệ thống thiết bị hỗ trợ chẩn đoán chính xác giúp bác sĩ theo dõi sát từng giai đoạn điều trị, từ đó tối ưu kết quả và rút ngắn thời gian niềng.
Việc nắm rõ nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa sâu răng sẽ giúp ba mẹ bảo vệ răng miệng của con, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh và tự tin. Nếu ba mẹ còn thắc mắc vấn đề gì về sức khỏe răng miệng của con nhỏ, hãy liên hệ ngay Nha khoa Việt Hàn để được tư vấn và thăm khám kịp thời.
Nha khoa Việt Hàn Nha Trang
Đội ngũ Bác sĩ 100% tốt nghiệp Đại học Y dược TPHCM/ Huế/ Hà Nội
Địa chỉ: 60 Quang Trung, Vạn Thắng, Nha Trang
Hotline: 0787 505 577
Website: nhakhoaviethan.vn
Fanpage: Nha Khoa Việt Hàn Nha Trang
Kênh Youtube: Viet Han Dental
Group facebook: ĐỒNG NIỀNG VIỆT HÀN
