Tại sao trẻ ngủ nghiến răng? Tác hại và cách điều trị hiệu quả

Trẻ ngủ nghiến răng là tình trạng khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng khi nghe con phát ra tiếng ken két trong lúc ngủ mà không biết nguyên nhân do đâu và có ảnh hưởng gì đến sức khỏe răng miệng hay không. Trong bài viết dưới đây, Nha khoa Việt Hàn sẽ giúp ba mẹ hiểu rõ hơn về hiện tượng trẻ ngủ nghiến răng, nguyên nhân gây ra và cách khắc phục hiệu quả để bảo vệ răng miệng của con.

Nội dung

1. Trẻ ngủ nghiến răng là gì?
2. Đặc điểm nhận biết trẻ ngủ nghiến răng
3. Nguyên nhân trẻ ngủ nghiến răng
4. Trẻ hay ngủ nghiến răng có sao không?
5. Cách khắc phục tình trạng trẻ ngủ nghiến răng hiệu quả
6. Mẹo phòng tránh trẻ nghiến răng khi ngủ
Nha khoa Việt Hàn Nha Trang

1. Trẻ ngủ nghiến răng là gì?

Trẻ ngủ nghiến răng là tình trạng hai hàm răng của bé vô thức siết chặt hoặc nghiến vào nhau trong khi ngủ, tạo ra âm thanh ken két. Hiện tượng này khá phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong độ tuổi từ 3 – 5 tuổi, và có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như căng thẳng, sai khớp cắn hay thói quen hình thành trong giai đoạn phát triển răng.

2. Đặc điểm nhận biết trẻ ngủ nghiến răng

Ngoài âm thanh ken két phát ra trong lúc ngủ, ba mẹ có thể nhận biết trẻ bị nghiến răng khi ngủ thông qua một số dấu hiệu dưới đây:

Răng của trẻ có dấu hiệu mòn men, sứt mẻ hoặc không đều.
Trẻ than đau hàm, mỏi cơ mặt sau khi ngủ dậy, hoặc gặp khó khăn khi nhai, ăn uống.
Trẻ thường xuyên đau đầu, đau vùng trán, tai hoặc cảm thấy đau âm ỉ toàn thân sau giấc ngủ.

Trẻ thường xuyên nghiến răng dẫn đến tình trạng đau đầu

Nếu ba mẹ nhận thấy những biểu hiện này kéo dài, nên đưa trẻ đến nha khoa để được thăm khám và kiểm tra sớm, tránh ảnh hưởng đến cấu trúc răng và khớp cắn của con.

3. Nguyên nhân trẻ ngủ nghiến răng

Hiện tượng trẻ ngủ nghiến răng có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau — bao gồm yếu tố sinh lý, tâm lý hoặc những vấn đề về răng miệng. Dưới đây là các nguyên nhân thường gặp mà ba mẹ cần lưu ý:

3.1. Ảnh hưởng tâm lý: lo lắng, căng thẳng

Trẻ nhỏ thường rất nhạy cảm và dễ bị tác động bởi cảm xúc như sợ hãi, lo lắng, thay đổi môi trường học tập hoặc áp lực từ việc học. Khi bị căng thẳng, hệ thần kinh của trẻ hoạt động quá mức, khiến các cơ hàm siết chặt lại — đây là lý do phổ biến khiến trẻ nghiến răng trong khi ngủ như một phản ứng tự nhiên để giải tỏa cảm xúc.

3.2. Thiếu hụt canxi

Tình trạng thiếu canxi cũng có thể khiến trẻ nghiến răng khi ngủ. Việc thiếu khoáng chất này làm ảnh hưởng đến hệ thần kinh – cơ, khiến cơ hàm bị co cứng vô thức. Nếu kéo dài, không chỉ gây nghiến răng mà còn có thể dẫn đến co giật nhẹ hoặc giật mình ban đêm.

3.3. Trẻ có khớp cắn sai lệch

Sai lệch khớp cắn là nguyên nhân răng miệng phổ biến dẫn đến nghiến răng. Khi hai hàm không khớp nhau, trẻ sẽ cảm thấy vướng hoặc khó chịu mỗi khi ngậm miệng. Lúc này, bé có xu hướng siết chặt hai hàm để tìm cảm giác dễ chịu hơn, từ đó hình thành thói quen nghiến răng kéo dài.

Trẻ có khớp cắn sai lệch là nguyên nhân khiến trẻ nghiến răng

3.4. Trẻ đang trong giai đoạn mọc răng

Trong thời kỳ mọc răng sữa hoặc thay răng vĩnh viễn, nướu của bé thường sưng đau hoặc ngứa râm ran. Khi đó, trẻ có thể vô thức nghiến răng để giảm cảm giác khó chịu. Đây là phản ứng tự nhiên, tuy nhiên nếu tình trạng kéo dài sau giai đoạn mọc răng, ba mẹ nên đưa trẻ đi kiểm tra.

3.5. Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc điều trị rối loạn thần kinh có thể gây ra tác dụng phụ là nghiến răng khi ngủ. Nếu trẻ đang trong quá trình dùng thuốc và xuất hiện tình trạng này, phụ huynh nên tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị.

3.6. Các nguyên nhân khác

Nhiễm giun kim: Khi giun tiết độc tố, trẻ thường bị căng thẳng, bứt rứt dẫn đến nghiến răng.
Dị ứng: Cảm giác ngứa ngáy hoặc khó chịu do dị ứng có thể khiến trẻ nghiến răng để giảm phản ứng cơ thể.
Rối loạn giấc ngủ hoặc hành vi: Trẻ mắc chứng ngưng thở khi ngủ, tăng động, thiếu tập trung hoặc rối loạn cảm xúc nhẹ cũng có thể xuất hiện hành vi nghiến răng.

4. Trẻ hay ngủ nghiến răng có sao không?

Nhiều phụ huynh thắc mắc trẻ ngủ nghiến răng kéo dài có nguy hiểm không và liệu tình trạng này có ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng của con hay không.
Thực tế, phần lớn trẻ sẽ tự hết nghiến răng khi đã thay toàn bộ răng sữa hoặc mọc đủ răng vĩnh viễn, nên ba mẹ không cần quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài hoặc ngày càng nghiêm trọng, trẻ có thể đối mặt với nhiều hậu quả không mong muốn, cần được can thiệp kịp thời từ ba mẹ và bác sĩ nha khoa.

Trẻ có thói quen nghiến răng sẽ tăng nguy cơ rối loạn khớp thái dương hàm

Dưới đây là một số ảnh hưởng thường gặp khi trẻ nghiến răng trong thời gian dài:

Răng bị mòn, sứt hoặc tổn thương men răng, khiến răng yếu và nhạy cảm hơn với thức ăn nóng, lạnh.
Ảnh hưởng đến sự phát triển của răng vĩnh viễn, vì lực nghiến mạnh có thể khiến răng xô lệch, thay đổi trật tự răng.
Gây đau nhức vùng hàm, cơ mặt hoặc vùng đầu do cơ hàm phải hoạt động liên tục trong khi ngủ.
Tăng nguy cơ rối loạn khớp thái dương hàm (TMJ) – khiến trẻ đau khớp khi nhai, há miệng hoặc ngáp.

5. Cách khắc phục tình trạng trẻ ngủ nghiến răng hiệu quả

Để giúp trẻ sớm chấm dứt tình trạng nghiến răng khi ngủ, ba mẹ cần xác định đúng nguyên nhân và lựa chọn biện pháp can thiệp phù hợp. Dưới đây là những phương pháp hiệu quả mà Nha khoa Việt Hàn khuyến nghị:

5.1. Niềng răng chỉnh khớp cắn sai lệch

Nếu phát hiện răng hoặc khớp cắn của trẻ không đều, ba mẹ nên đưa con đi khám và chỉnh nha sớm để tránh ảnh hưởng đến khả năng nhai và sự phát triển của xương hàm.
Bác sĩ có thể chỉ định niềng răng cho trẻ trong “độ tuổi vàng” từ 6 – 12 tuổi, giúp định hình khớp cắn chuẩn, ngăn ngừa các vấn đề về răng miệng và giảm tình trạng nghiến răng.

Quan trọng là phụ huynh nên lựa chọn nha khoa uy tín, có đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và chuyên sâu về chỉnh nha trẻ em để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

Tại Nha khoa Việt Hàn, phụ huynh có thể yên tâm vì:

Bác sĩ chuyên sâu chỉnh nha cho trẻ, hiểu rõ từng giai đoạn phát triển của răng và xương hàm để đưa ra hướng điều trị tối ưu.
Trang thiết bị hiện đại, khí cụ chỉnh nha chính hãng giúp quá trình điều trị nhẹ nhàng và hiệu quả.
Không gian thân thiện với trẻ nhỏ, có khu vực vui chơi giúp bé giảm lo lắng khi thăm khám.
Nhiều ca lâm sàng thành công đã được ghi nhận, giúp ba mẹ thêm tin tưởng khi lựa chọn điều trị cho con.

5.2. Chườm ấm giảm đau

Nếu trẻ nghiến răng do đau hoặc ngứa nướu trong giai đoạn mọc răng, ba mẹ có thể chườm ấm nhẹ lên vùng má cho con trước khi ngủ.
Cách này giúp làm dịu cơ hàm, giảm căng cơ và giảm đau nướu, giúp bé ngủ ngon và ít nghiến răng hơn.

5.3. Bổ sung thực phẩm giàu canxi và magie

Trường hợp trẻ nghiến răng do thiếu dinh dưỡng, phụ huynh nên tăng cường các thực phẩm giàu canxi và magie trong khẩu phần ăn như:

Sữa, phô mai, trứng, cá hồi, tôm cua
Các loại hạt (hạnh nhân, hạt điều, óc chó)
Rau xanh đậm (cải xoăn, súp lơ, rau ngót…)

Phụ huynh nên tăng cường các thực phẩm giàu canxi và magie cho trẻ

Hai khoáng chất này giúp ổn định hệ thần kinh và cơ bắp, hỗ trợ giảm tình trạng co cơ hàm khi ngủ.

5.4. Giúp trẻ thư giãn, giải tỏa căng thẳng

Nếu trẻ nghiến răng vì lo lắng, căng thẳng hoặc áp lực học tập, ba mẹ nên dành thời gian trò chuyện, lắng nghe và cùng con thư giãn.
Một số cách hiệu quả:

Cùng con đọc truyện, nghe nhạc nhẹ, chơi trò chơi đơn giản trước khi ngủ
Hạn chế cho trẻ dùng điện thoại hoặc xem tivi quá lâu vào buổi tối
Giữ không gian phòng ngủ yên tĩnh, thoáng mát giúp trẻ dễ ngủ và ngủ sâu hơn

Việc hỗ trợ tâm lý đúng cách không chỉ giúp trẻ giảm nghiến răng mà còn cải thiện chất lượng giấc ngủ.

5.5. Dùng khay hoặc máng chống nghiến răng

Đối với trường hợp trẻ nghiến răng thường xuyên hoặc nghiến mạnh, bác sĩ có thể khuyến nghị sử dụng khay/máng chống nghiến răng khi ngủ. Thiết bị này giúp giảm ma sát giữa hai hàm, bảo vệ men răng và thư giãn cơ hàm.

Tuy nhiên, không nên tự ý mua và sử dụng tại nhà, mà cần có chỉ định và hướng dẫn cụ thể từ bác sĩ nha khoa để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

6. Mẹo phòng tránh trẻ nghiến răng khi ngủ

Ba mẹ hoàn toàn có thể phòng ngừa tình trạng trẻ ngủ nghiến răng bằng những thói quen và biện pháp rất đơn giản trong sinh hoạt hằng ngày:

Đưa trẻ đi khám nha khoa định kỳ: Giúp phát hiện sớm các bất thường về khớp cắn, răng mọc lệch hoặc men răng yếu, từ đó bác sĩ có thể tư vấn cách xử lý kịp thời trước khi tình trạng nghiến răng trở nên nghiêm trọng.
Hạn chế thức ăn cứng và kẹo cao su: Những loại thực phẩm này dễ khiến cơ hàm bị mỏi, tăng áp lực lên răng, làm tình trạng nghiến răng trở nên nặng hơn.
Tạo thói quen thư giãn trước khi ngủ: Cho trẻ tắm nước ấm, đọc sách, nghe nhạc nhẹ hoặc trò chuyện cùng ba mẹ giúp cơ thể thư giãn, dễ đi vào giấc ngủ sâu và hạn chế nghiến răng.
Khuyến khích trẻ vận động thể thao: Việc tập thể dục hằng ngày giúp cơ thể sản sinh hormone endorphin – chất có tác dụng giảm căng thẳng, cân bằng cảm xúc, từ đó giúp trẻ ngủ ngon hơn.
Giảm sử dụng thiết bị điện tử trước giờ ngủ: Theo Quỹ Giấc Ngủ Quốc Gia Mỹ, việc sử dụng thiết bị điện tử quá gần giờ ngủ có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ và làm tăng nguy cơ nghiến răng. Ba mẹ nên hạn chế cho trẻ dùng điện thoại, máy tính bảng ít nhất 2 tiếng trước khi ngủ, đồng thời giữ phòng ngủ yên tĩnh, mát mẻ và thoáng khí.

Thăm khám răng định kỳ tại nha khoa cho trẻ

Hy vọng những chia sẻ trên đã giúp ba mẹ hiểu rõ hơn về hiện tượng trẻ ngủ nghiến răng và biết cách phòng tránh – xử lý hiệu quả.
Nếu nhận thấy con có dấu hiệu lệch khớp cắn, mòn răng hoặc nghiến răng kéo dài, ba mẹ nên đưa trẻ đến Nha khoa Việt Hàn để được bác sĩ thăm khám, điều chỉnh sớm và bảo vệ sức khỏe răng miệng của con trong giai đoạn phát triển.